Oporność wielolekowa grzybów Candida albicans

Candida albicans jest jednym z gatunków mikroorganizmów należących do naturalnej flory fizjologicznej organizmu ludzkiego. Grzyba tego izoluje się z błon śluzowych przewodu pokarmowego, oddechowego, jamy ustnej i skóry. Niestety gatunek ten może również powodować infekcje oportunistyczne. Przede wszystkim są to niegroźne, choć uciążliwe do wyleczenia, drożdżyce powierzchniowe. Zdecydowanie większym problemem, są pojawiające się coraz częściej, kandydozy ogólnoustrojowe. Obserwowane są one u pacjentów z mocnymi niedoborami odporności, powodowych długotrwałą lekoterapią czy chorobami wywołującymi obniżoną odpowiedź immunologiczną, jak nowotwory czy AIDS. Niestety w ciągu ostatnich lat dodatkowo obserwuje się wzrost ilości izolowanych szczepów opornych na dotychczas stosowane leki przeciwgrzybiczne. Co więcej, niektóre z nich przejawiają oporność na wiele leków naraz, jest to tzw. oporność wielolekowa (MDR ang. multidrug resistance). Powoduje to, że terapie kandydoz stają się nieskuteczne.

C. albicans, podobnie jak inne patogeny, wykształca wiele różnorakich mechanizmów oporności na stosowane leki, zaczynając od tworzenia biofilmów, na zmianie w budowie błony komórkowej czy enzymów, uniemożliwiającej działanie antybiotyków kończąc. Innym przykładem jest nadekspresja pomp eksportujących, zwanych także transporterami MDR, które aktywnie wydalają z komórki ksenobiotyki. U C. albicans zidentyfikowano trzy pompy eksportujące: CDR1, CDR2 (ang. Candida drug resistance 1 i 2), należące do transporterów ABC (białka wiążące ATP ang. ATP-binding cassettes), wykorzystujące do eksportu hydrolizę ATP oraz MDR1 (ang. Multidrug resistance 1 ) z rodziny MFS (ang. Major Facilitator Superfamily), używające energii wytworzonej podczas transportu protonów przez błonę.

W Zakładzie Biotransformacji jest badana aktywność transporterów ABC C. albicans. W tym celu wykorzystywana jest metoda fluorescencyjna, która pozwala na obserwację eksportu różnych substancji przez pompy w czasie rzeczywistym. W ten sposób możemy uwidocznić działanie substancji, które hamują działanie lub są substratami dla transporterów ABC, tym samym, być może odnaleźć nowy związek chemiczny, który może zostać użyty w terapii przeciwgrzybicznej.